Ongeslachtelijke voortplanting

De meest simpele vorm van reproductie is de celdeling. Het DNA wordt gekopieerd en de cel splitst zich in twee. We hebben dan twee cellen met een identiek DNA, ervan uitgaande dat er bij het kopieren geen fouten zijn gemaakt. Dit wordt mitose genoemd. Deze vorm van reproductie is de primaire vorm bij eencellige organismen.

Om de enkele cel meer overlevingskans te geven kan deze omgeven worden door een extra stevige celwand. Zo'n voortplantingscel met extra stevige wand heet een spore. Sporen worden gevormd door schimmels, algen, mossen en varens. Door de extra bescherming zijn sommige sporen instaat om ongunstige omstandigheden te overleven. Zo kunnen ze tegen droogte of hoge temperaturen. Het is dan wachten op een moment dat de omstandigheden wel gunstig zijn zodat ze weer kunnen uitgroeiien tot een- of meercellige organismen.

Het proces van celdeling vindt in alle levende wezens plaats. Ook in ons lichaam worden cellen gedeeld om er bijvoorbeeld voor te zorgen dat oude cellen worden vervangen. Celdeling kan ervoor zorgen dat een organisme groeit: de cellen blijven aan of bij elkaar. De cellen kunnen ook ieder hun eigen weg gaan waardoor er twee indentieke zelfstandige organismen zijn. In het laatste geval kan een organisme zich verspreiden.

Cellen kunnen ook aan elkaar blijven zitten en uiteindelijk door omstandigheden van buitenaf van elkaar los gemaakt worden, denk daarbij bijvoorbeeld aan wieren die door golfslag uit elkaar getrokken worden. De losse delen kunnen vaak zelfstandig verder leven, ook op deze manier kan een soort zich verspreiden. Dit heet ook wel vegetatieve voortplanting.

Een variant op de celdeling is de knopvorming waarbij de knop zich afsnoert van de hoofdlichaam. Bij knopvorming hebben we het niet over 1 cel die zich splitst, maar over meerdere cellen die zich afscheiden van het organisme. De knop groeit uit tot een eigen zelfstandig levend organisme, deze kan verbonden blijven met het hoofdlichaam of zich losmaken en zelfstandig verder gaan. We zien dit proces veel bij de hydropoliepen en kwallen.

Sommige organismen zoals bijvoorbeeld zeeanemonen kunnen zichzelf splitsen en vormen zo meer exemplaren van zichzelf. Ook hier is sprake van hetzelfde DNA bij de beide ontstane exemplaren.

Alle vormen van reproductie waarbij het DNA hetzelfde blijft wordt ongeslachtelijke voortplanting of aseksuele voortplanting genoemd.

Bronnen:

• https://nl.wikipedia.org/wiki/Ongeslachtelijke_voortplanting

Geslachtelijke voortplanting

Bij geslachtelijke voortplanting wordt er gebruik gemaakt van 2 soorten voortplantingscellen (gameten). Er zijn mannelijke gameten en vrouwelijke.

DNA bestaat uit chromosomen die het receptenboek zijn voor de functies binnen een cel. Het DNA bevindt zich als een bubbele helix in de cel en bestaat uit twee RNA strengen. Een cel met DNA wordt een diploïde cel genoemd.

Gameten zijn haploïde geslachtscellen wat betekent dat ze de helft van het totaal aantal chromosomen bevatten.

Door een mannelijke gameet en een vrouwelijke gameet samen te voegen (te laten versmelten) ontstaat er een cel die weer het totale aantal chromosomen bevat. De nieuw gevormde cel noemen we een zygote en is de eerste diploïde cel van het nieuwe individu. Door celdeling kunnen zich dan meerdere cellen met hetzelfde DNA vormen en kan het individu groeien.

Geslachtelijke voortplanting (NOG TE DOEN):

• meiose: de gameten worden in de diploïde fase (diplofase) gevormd
• mitose: de gameten worden in de haploïde fase (haplofase) gevormd

De natuur heeft verschillende manieren ontwikkeld voor deze geslachtelijke voortplanting. Zo zijn er soorten waar er vanaf de zygote mannelijke of vrouwelijke individuen worden ontwikkeld, maar er zijn ook soorten waarbij het individu zowel zowel mannelijk als vrouwelijk is en er zijn soorten waarbij het individu afhankelijk van de situatie mannelijk of vrouwelijk is.

Een soort die zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken heeft noemen we tweeslachtig of ook wel hermafrodiet. Bij tweeslachtigheid kunnen sommige soorten zichzelf bevruchten andere soorten hebben voor de bevruchting een ander individu nodig.

Het Muiltje is eerst mannelijk en wordt later in het leven vrouwelijk. Dit wordt protandrie genoemd. Het omgekeerde kan ook dat een individu als vrouw wordt geboren en in de loop van het leven man wordt, dit wordt dan protogynie genoemd.