De ligging

De Noordzee is een randzee op het Europese continentale plat met het zuidelijkste puntje nabij Calais op ongeveer 51° noorderbreedte en het noordelijkste puntje even te noorden van Bergen (Noorwegen) bij 61° noorderbreedte.

De Noordzee wordt afgebakend door de kust van Noorwegen te volgen vanaf 61° noorderbreedte tot het Skagerak. Het Skagerak behoord dan tot de Noordzee en het Kattegat tot de Oostzee. Daarna komen de kusten van Denemarken, Duitsland, Nederland, België en een stukje Frankrijk tot Calais, waarna we de oversteek maken naar Dover om de kust van het Verenigd Koninkrijk naar het noorden te volgen. De Orkney en Shetland eilanden vormen met hun kusten de noordelijkste grens van de Noordzee en vanaf daar volgen we een imaginaire lijn tot we de grens met 61° noorderbreedte weer kruisen.

Het ontstaan

Tijdens de laatste grote ijstijd (Wechselien) lag de Noordzee droog, wat betekent dat de soorten die nu in de Noordzee voorkomen pas daarna de Noordzee bevolkt kunnen hebben. Met het stijgen van de temperaturen begon ook de zeespiegel te stijgen en ongeveer 9.000 jaar geleden liep de noordzee langzaam vol, zeespiegelstijging van ongeveer 50 cm per eeuw. De vijftig meter diepte lijn werd ongeveer 7.000 jaar bereikt en ongeveer 6.000 jaar geleden werd de huidige stand bereikt.

Op dit moment daalt de bodem onder België, Nederland, Duitsland, maar stijgen Noorwegen en Schotland. Daardoor hebben de landen aan de meest zuidelijke deel van de Noordzee te maken met een stijgende zeespiegel.

De diepte

Vanaf het Skagerak kan je een bijna rechte lijn trekken naar de Doggersbank en vanaf de Doggersbank een rechte lijn naar Flamborough Head in het Verenigd Koninkrijk, de lijn die je nu getrokken hebt is de 50 meter diepte lijn. Alles zuidelijk van deze lijn is ondieper dan 50 meter en alles noordelijker is dieper dan 50 meter.

Rond het Verenigd Koningrijk en in het centrale deel van de Noordzee is de bodem 100 meter diep. Langs de Noorse kust en in het noorden van de Noordzee is bijna alles dieper dan 100 meter.

Bij de 200 meter diepte lijn eindigt ongeveer het continentaal plat, daarna duikt de bodem snel naar de diepte van de Atlantische Oceaan.

Met deze lijnen hebben we de Noordzee grof ingedeeld in een noordelijk, een centraal en een zuidelijk deel.

Grote uitzondering op deze regel is de Noorse Geul ofwel de Norskerenna.

De topografie

De Noordelijke Noordzee

De noordelijke ingang van de Noordzee wordt gevormd door de opening tussen Schotland en Noorwegen. In deze opening liggen de Orkney en de Shetland eilanden. De uitstroom wordt gevormd door de Norskerenna. De Fladen Grounds is een plek oostelijk van de Shetland eilanden waar de Noordzee een stuk dieper is dan de omliggende omgeving. Rond de eilanden is de bodem ongeveer 100-120 meter diep, op de Fladen Grounds dat tot 150 meter diep.

De Centrale Noordzee

De Zuidelijke Noordzee

Het meest noordelijke deel van de Zuidelijke Noordzee wordt gevormd door de Deense Noordzee kust, ofwel de Vesterhavet.

Zuidelijker hebben we het waddengebied dat opgedeeld kan worden in een Noordelijk en een Zuidelijk waddengebied met daartussen in de Duitse Bocht ofwel Die Helgoländer Bucht.

De Silver Pit krater is een gat dat ontstaan is door eem meteoriet inslag.

De Outer Silver Pit is een geul die om de Doggersbank loopt en vermoedelijk een oude rivierbedding is van van de Maas Rijn en Thames

Het zuidelijkste deel van de Zuidelijke Noordzee bestaat uit De Hollandse Kust, De Delta, de Zeeuwse Banken, Het Kanaal, en de Kalk kust van Engeland.

Het Kanaal

Voor de uigang van the Thames, in een noord-zuid richting ligt een diepe geul welke de Deep Channel wordt genoemd. Dit is vermoedelijke ontstaan gedurende de laatste ijstijd als afvoer kanaal van gletsjer smeltwater.

Het Nauw van Calais is ontstaan door uitschuring van het kalkmassief dat loopt aan de zuidkust van Engeland en de westkust van Europa.

Franse, Belgische en Hollandse zandkust

De Bruine Bank ligt op de rand van de Breeveertien. Deze bank dankt zijn naam aan het ijzerertshoudende materiaal dat de grond bruin doet kleuren.

Wadden

Een wereldwijd uniek natuurlandschap genaamd de Wadden, gelegen langs de Nederlandse, Duitse en Deense kust. De Wadden zijn naast een mooi natuurgebied ook heel belangrijk als kraamkamer voor vele soorten in zee levende organismen.

Een tweede waddengebied wordt gevormd door The Wash aan de Engelse kust.